Đạo Công Giáo là gì? Nguồn gốc của đạo Công Giáo

Đạo Công giáo là một trong những tôn giáo lớn nhất thế giới, với hơn 1,4 tỷ thành viên. Đây là một nhánh của Kitô giáo, tập trung vào giáo lý và sự sống của Chúa Giêsu Kitô.

I. Đạo Công giáo là gì?

Đạo Công giáo hay còn gọi là Công giáo Rôma, là một tổ chức tôn giáo có mục đích loan truyền Phúc Âm của Đức Giêsu Kitô cho mọi người, để biến đổi họ theo giáo lý của Người.

Những điểm chính về Đạo Công giáo:

• Tín ngưỡng trung tâm: Tín đồ Công giáo tin vào Thiên Chúa Ba Ngôi (Chúa Cha, Chúa Con – Đức Giêsu Kitô, và Chúa Thánh Thần) là một Thiên Chúa duy nhất. Họ tin rằng Chúa Giêsu Kitô là Con Thiên Chúa, đã xuống thế làm người để cứu chuộc nhân loại khỏi tội lỗi.

• Kinh Thánh: Kinh Thánh (gồm Cựu Ước và Tân Ước) là nền tảng giáo lý quan trọng.

• Giáo hội: Giáo hội Công giáo tin rằng mình được Chúa Giêsu Kitô thiết lập và được hướng dẫn bởi Chúa Thánh Thần. Giáo hoàng là người kế vị Thánh Phêrô, đứng đầu Giáo hội toàn cầu.

• Bí tích: Các bí tích (như Rửa Tội, Thánh Thể, Giải Tội, v.v.) là những dấu chỉ hữu hình của ân sủng Thiên Chúa, giúp tín hữu kết nối với Người.

• Đức Mẹ Maria và các Thánh: Đức Mẹ Maria, mẹ của Chúa Giêsu, được tôn kính đặc biệt trong Công giáo. Các vị thánh cũng được tôn kính như những gương mẫu về đời sống Kitô hữu và là những người chuyển cầu cho tín hữu.

• Mục đích: Loan báo Tin Mừng, cử hành các bí tích và thực hành bác ái, yêu thương.

II. Nguồn gốc của Đạo Công giáo

Đạo Công giáo có nguồn gốc gắn liền với cuộc đời, giáo huấn của Chúa Giêsu Kitô, người được coi là Đấng sáng lập.

Thời kỳ Chúa Giêsu Kitô:

Chúa Giêsu sinh ra ở Bethlehem (vùng đất Do Thái) vào đầu Công nguyên. Ngài bắt đầu rao giảng Tin Mừng vào khoảng năm 30 tuổi, thực hiện nhiều phép lạ và dạy dỗ về tình yêu thương, sự tha thứ, và Nước Trời.

Thành lập Giáo hội:

Sau khi Chúa Giêsu bị đóng đinh, chết và sống lại, các Tông đồ (môn đệ của Ngài) đã vâng lời Chúa mà đi khắp nơi rao giảng Tin Mừng. Họ được Chúa Thánh Thần soi sáng và hướng dẫn. Cộng đồng những người tin vào Chúa Giêsu dần hình thành và phát triển, được gọi là “Kitô hữu”.

Sự hình thành Giáo hội Công giáo :

Giáo hội Công giáo không hình thành như một tổ chức ngẫu nhiên do con người dựng lên, mà khởi sự từ chính Chúa Giêsu Kitô. Trong khoảng năm 28–30, Chúa Giêsu công khai rao giảng Tin Mừng, kêu gọi hoán cải và loan báo Nước Thiên Chúa. Ngài chọn mười hai Tông Đồ, thiết lập bí tích Thánh Thể, trao quyền tha tội và đặt Thánh Phêrô làm nền đá xây dựng Giáo hội. Mặc dù lúc đó Giáo hội chưa có hình thức rõ ràng về tổ chức, nhưng nền tảng đã được đặt vững chắc về mặt sứ vụ, bí tích và quyền bính.

Ngày lễ Ngũ Tuần, tức khoảng 50 ngày sau Phục sinh, được coi là ngày Giáo hội chính thức được khai sinh. Khi Chúa Thánh Thần ngự xuống trên các Tông Đồ, các ngài đã công khai rao giảng Tin Mừng và rửa tội cho hơn ba nghìn người, hình thành cộng đoàn tín hữu đầu tiên sống đời hiệp thông, cầu nguyện, cử hành Thánh Thể và chia sẻ bác ái.

Trong những năm tiếp theo, Giáo hội sơ khai phát triển mạnh tại Giêrusalem dưới sự hướng dẫn của các Tông Đồ, dù phải đối mặt với sự bách hại. Các cộng đoàn Kitô hữu bắt đầu lan rộng ra các vùng lân cận, đặc biệt sau khi thánh Phaolô hoán cải và thi hành sứ vụ truyền giáo. Hội Thánh không còn giới hạn trong dân Do Thái, mà mở ra cho mọi dân tộc – đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong lịch sử.

Từ giữa thế kỷ I đến đầu thế kỷ IV, Giáo hội tiếp tục lan rộng khắp Đế quốc Rôma, bất chấp những đợt bách hại khốc liệt. Trong thời gian này, cấu trúc tổ chức dần hình thành rõ nét với các giám mục, linh mục và phó tế; phụng vụ được thiết lập theo truyền thống các Tông Đồ; các Kinh Tin Kính sơ khai được hình thành; và các Giáo phụ đầu tiên xuất hiện, bảo vệ đức tin tông truyền.

Bước ngoặt lịch sử xảy ra vào năm 313, khi hoàng đế Constantinô ban hành Chiếu chỉ Milan, công nhận quyền tự do tôn giáo cho Kitô hữu. Từ đó, Giáo hội bước vào giai đoạn tổ chức hóa mạnh mẽ, với các Công đồng đại kết như Nicêa I (năm 325), định tín rằng Chúa Giêsu là Thiên Chúa thật, và từ năm 380, Kitô giáo trở thành quốc giáo trong toàn đế quốc Rôma. Vị trí của giám mục Rôma – tức Giáo hoàng – dần được xác lập là người kế vị Thánh Phêrô, đảm nhận vai trò lãnh đạo tối thượng trong Giáo hội toàn cầu.

. Vào đầu thế kỷ 2, thuật ngữ “Công giáo” (có nghĩa là “phổ quát, chung cho toàn thế giới”) bắt đầu được sử dụng để chỉ tôn giáo này. Đến thế kỷ 6, Giáo hội Công giáo Rôma được thành lập tại Rôma, với Giám mục Rôma (sau này là Giáo hoàng) là người đứng đầu.

Sự phát triển và phân nhánh:

Trải qua lịch sử hơn 2000 năm, Giáo hội Công giáo đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, đối mặt với các thử thách và cũng có những sự kiện phân ly lớn (như Đại Ly giáo Đông – Tây vào năm 1054, tách ra Chính thống giáo, và Cải cách Tin Lành vào thế kỷ 16, tạo ra các giáo phái Tin Lành). Tuy nhiên, Giáo hội Công giáo Rôma vẫn duy trì sự hiệp nhất dưới sự lãnh đạo của Giáo hoàng.

Tóm lại, Đạo Công giáo là một tôn giáo với lịch sử lâu đời, bắt nguồn từ giáo huấn và sứ mạng của Chúa Giêsu Kitô, và đã phát triển thành một cộng đồng tín hữu rộng lớn trên toàn thế giới.

III. Giải đáp thắc mắc cho người trẻ: Tóm lược Đạo Công giáo

Tóm tắt Đạo Công giáo không phải là việc dễ dàng, bởi giáo lý và lịch sử của đạo rất phong phú và sâu sắc. Tuy nhiên, việc có một cái nhìn tổng thể sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về niềm tin và con đường cứu độ mà Thiên Chúa đã dành cho con người. Dưới đây là những điểm chính:

1. Niềm tin của người Công giáo

Ở Việt Nam, Đạo Công giáo thường được gọi là đạo Thiên Chúa, một tên gọi rất phù hợp vì tôn giáo này thờ phượng Thiên Chúa là Đấng Tạo Hóa và Chủ Tể của vũ trụ. Niềm tin này không chỉ đến từ sự tìm tòi của lý trí, mà còn nhờ vào mặc khải của chính Thiên Chúa qua Kinh Thánh.

Người Công giáo tin vào một Thiên Chúa duy nhất:

Thiên Chúa tự hữu:

Ngài tự mình mà có, không do ai tạo thành, tồn tại từ vô cùng và mãi mãi. Ngài là Đấng thiêng liêng, siêu việt, đã tạo dựng nên muôn loài muôn vật từ hư vô, bao gồm cả thế giới thiêng liêng (thiên sứ) và thế giới hữu hình (vật chất).

Con người là tuyệt tác của Thiên Chúa:

Chúng ta được tạo dựng có hồn và xác, lý trí, tự do, tình yêu, mang phẩm tính giống Ngài và được trao quyền làm chủ vũ trụ.

Đức Giêsu Kitô:

Là Con Một Thiên Chúa và cũng là Thiên Chúa, đã xuống thế làm người để cứu chuộc nhân loại khỏi tội lỗi. Dù con người đã phản bội tình yêu Thiên Chúa, Ngài vẫn yêu thương và sai Con mình đến để chuộc tội cho chúng ta. Đức Giêsu đã giảng dạy về tình yêu Thiên Chúa, chọn 12 Tông đồ làm nền móng cho Hội Thánh Công giáo, và thiết lập các Bí tích để ban ơn thiêng liêng. Ngài chịu chết trên thập giá để đền tội cho nhân loại, hòa giải con người với Thiên Chúa, và đã sống lại, lên trời vinh hiển. Ngài sẽ trở lại vào ngày tận thế để phán xét toàn thể nhân loại.

Chúa Thánh Thần:

Cùng một bản tính và quyền năng như Chúa Cha và Chúa Con. Ngài đến với Hội Thánh vào ngày lễ Ngũ Tuần, liên tục tác động để dẫn dắt thế giới vào thời đại của Hội Thánh, giúp con cái Thiên Chúa làm điều tốt lành và trổ sinh các hoa trái của Thánh Thần.

Mầu nhiệm Ba Ngôi:

Chúa Cha, Chúa Con, và Chúa Thánh Thần là ba Ngôi vị khác biệt nhưng có cùng một thiên tính, vinh quang, và uy quyền vĩnh cửu. Đây là một mầu nhiệm vượt quá trí hiểu của con người, giống như Mặt Trời sinh ra Ánh Sáng, và cả hai tỏa ra Sức Nóng – ba nhưng là một thực tại.

2. Hội Thánh Công giáo

Chúa Giêsu Kitô chỉ thiết lập một Giáo Hội duy nhất với một chân lý duy nhất. Dù lịch sử đã chứng kiến những sự phân ly (như Chính Thống giáo vào thế kỷ 11, Anh giáo và Tin Lành vào thế kỷ 16), Hội Thánh Công giáo vẫn là Giáo Hội nguyên thủy, kiên định gìn giữ mọi giáo huấn và truyền thống của các Tông đồ. Hội Thánh không ngừng làm sáng tỏ giáo lý và thích nghi theo từng thời đại, luôn trung thành vâng phục quyền bính của các đấng kế vị Tông đồ, đặc biệt là hiệp thông với Đức Giáo Hoàng – Đấng kế vị Thánh Phêrô và đại diện Chúa Kitô ở trần gian.

Ý nghĩa của “Công giáo”:

Có nghĩa là toàn vẹn và phổ quát, bởi vì đạo chứa đựng mọi điều cần thiết cho ơn cứu rỗi và là đạo chung cho toàn thể nhân loại, không phân biệt chủng tộc, ngôn ngữ, văn hóa hay địa vị.

Các Bí tích:

Qua Hội Thánh, người tín hữu được chăm sóc và nuôi dưỡng bởi các Bí tích do Đức Kitô thiết lập để ban ân sủng.

• • Thánh Tẩy: Xóa tội Nguyên Tổ và trở thành con cái Chúa.

  • Thêm Sức: Vững mạnh trong niềm tin nhờ ơn Chúa Thánh Thần.

  • Hòa Giải: Được tha thứ tội lỗi và bình an lương tâm.

  • Thánh Thể: Của ăn thiêng liêng cho linh hồn, thường cử hành trong Thánh Lễ.

  • Hôn Phối: Ân sủng đặc biệt cho đời sống gia đình.

  • Xức Dầu Thánh: Mạnh mẽ trong lúc yếu đau, bệnh tật và chuẩn bị cho sự sống vĩnh cửu.

  • Truyền Chức Thánh: Dành cho những người được ơn gọi đặc biệt để thi hành ba chức năng: giảng dạy Lời Chúa, quản trị cộng đoàn và cử hành phụng vụ.

Người Công giáo tin rằng mình thuộc về Hội Thánh thực sự do Thiên Chúa thiết lập, tìm thấy sự phù hợp giữa giáo huấn của Hội Thánh với lý trí và lương tâm, và được Thiên Chúa thánh hóa dù vẫn còn nhiều khuyết điểm.

3. Niềm hy vọng của người Công giáo

Mục đích cuộc sống của người Công giáo là tìm kiếm hạnh phúc đích thực, đó chính là sự hiệp thông với Thiên Chúa. Bởi vì chúng ta được Chúa tạo dựng, chỉ có Ngài mới là hạnh phúc trọn vẹn, vĩnh cửu và không bao giờ chán.

Để đạt được hạnh phúc này, điều kiện tiên quyết là Tin và chịu phép rửa. Ngoài ra, người tín hữu cần sống xứng đáng bổn phận làm con Thiên Chúa và tuân theo sự chỉ dẫn của Ngài qua bốn hình thức:

• Luật tự nhiên: Thiên Chúa in sâu trong lương tâm mỗi người, thúc giục làm điều thiện, tránh điều ác.

• Mười Điều Răn: Những điều răn chính yếu Thiên Chúa truyền, giúp con người tôn thờ Ngài, hiếu kính cha mẹ, tôn trọng sự sống, danh dự và tài sản, giữ gìn bản thân trong sạch.

• Lời Chúa trong Kinh Thánh: Cuốn sách chứa đựng những chân lý chắc chắn và không sai lầm mà Thiên Chúa muốn ghi lại vì phần rỗi chúng ta.

• Giáo huấn và luật lệ Hội Thánh: Hội Thánh có nhiệm vụ giáo huấn, dẫn dắt mọi người vào sự hiệp thông với Thiên Chúa và đạt được ơn cứu độ.

Người tín hữu hiểu rằng họ không thể tự sức đạt được hạnh phúc vĩnh cửu, nhưng nương tựa vào ơn Chúa. Chính ơn Chúa sẽ nâng đỡ những yếu hèn của con người, và phần của chúng ta là cộng tác với ân sủng đó.

Kết luận

Hy vọng bản tóm tắt này đã giúp bạn có một cái nhìn cơ bản về Đạo Công giáo. Nếu muốn ngắn gọn hơn nữa, toàn bộ niềm tin và thực hành của người Công giáo có thể gói gọn trong hai điều: “Mến Chúa – yêu người.” Đạo Công giáo dạy con người nhận biết, tôn thờ, yêu mến một Thiên Chúa toàn năng, toàn mỹ, toàn thiện, toàn ái, đồng thời yêu thương mọi người như anh em và cùng nhau xây dựng một xã hội tốt đẹp. Đời sống cầu nguyện và bác ái giúp họ an vui trong cuộc sống hiện tại và tiến về cuộc sống vĩnh cửu.

(Nguồn Trích Giải Đáp Thắc Mắc cho người trẻ Công giáo, Tập 3, Nxb Tôn Giáo, 2020)

WHĐ (16.5.2022)